នៅក្នុងការសិក្សាថ្មីមួយដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនៅក្នុង Nature Climate Change អ្នកស្រាវជ្រាវមកពីបណ្ឌិត្យសភាវិទ្យាសាស្ត្រចិន (CAS) បានរកឃើញទំនាក់ទំនងដ៏ស្មុគស្មាញរវាងប្រភេទសត្វ mycorrhizal និងការប្រមូលផ្តុំកាបូននៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃឈើ។ ដឹកនាំដោយសាស្រ្តាចារ្យ Zhu Jiaojun ក្រុមការងារបានស៊ើបអង្កេតពីផលប៉ះពាល់នៃកត្តាជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសកល ដូចជាការបញ្ចេញអាសូត និងការឡើងកំដៅ លើការដោះដូររវាងជីវម៉ាស់រុក្ខជាតិ និងការប្រមូលផ្តុំកាបូនក្នុងដី។
ព្រៃឈើគឺជាអាងស្តុកទឹកកាបូនដ៏សំខាន់ ដែលរក្សាទុកប្រហែល 80% នៃកាបូននៅលើផែនដី។ ប្រភេទផ្សិត mycorrhizal ទូទៅបំផុតពីរដែលត្រូវបានរកឃើញនៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃឈើគឺផ្សិត arbuscular mycorrhizal (AM) និង ectomycorrhizal (ECM) ផ្សិត។ ការផ្សារភ្ជាប់ជាក់លាក់រវាងរុក្ខជាតិ និងប្រភេទ mycorrhizal ទាំងនេះដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជិះកង់កាបូនព្រៃឈើ ឥទ្ធិពលលើការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ ការទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹម និងការផ្ទុកកាបូនក្នុងដី។
ការស្រាវជ្រាវពីមុនដែលធ្វើឡើងដោយក្រុមរបស់លោក Zhu បានផ្តោតលើការប្រមូលផ្តុំកាបូនក្រោមដីនៅក្នុងព្រៃ AM និង ECM ដោយបង្ហាញថាព្រៃឈើដែលគ្រប់គ្រងដោយ AM មានស្តុកកាបូនក្រោមដីខ្ពស់ជាង 25% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងព្រៃឈើដែលគ្រប់គ្រងដោយ ECM ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ឥទ្ធិពលនៃសមាគមជំងឺ mycorrhizal លើការចែកចាយកាបូនក្នុងចំណោមដើមឈើក្រោមការផ្លាស់ប្តូរជាសកលនៅតែមិនច្បាស់លាស់។
ដើម្បីបំភ្លឺលើបញ្ហានេះ អ្នកស្រាវជ្រាវបានប្រមូលទិន្នន័យយ៉ាងទូលំទូលាយអំពីជីវម៉ាស់ព្រៃឈើ កាបូនដី និងកត្តាបរិស្ថាននៅក្នុងវត្តមានរបស់កត្តាជំរុញការផ្លាស់ប្តូរពិភពលោក។ ពួកគេបានសង្កេតឃើញថា ជីវម៉ាសរបស់រុក្ខជាតិបានកើនឡើង 17.9%-31.4% ក្រោមកត្តាជំរុញទាំងនេះ ខណៈដែលស្តុកកាបូនក្នុងដីបង្ហាញពីការប្រែប្រួលអាស្រ័យលើកត្តាផ្លាស់ប្តូរសកលជាក់លាក់។ គួរកត់សម្គាល់ថាស្តុកកាបូនដីបានកើនឡើង 7.8% ក្រោមកម្រិត CO2 កើនឡើងដោយសារតែការពង្រឹងជីវម៉ាស់ឫស និងសកម្មភាពអតិសុខុមប្រាណ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការស្តុកទុកកាបូនរបស់ដីមិនបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនៅក្រោមការបំប្លែងអាសូត និងការឡើងកំដៅ ដោយសន្មតថាជាអាស៊ីតដី និងឥទ្ធិពលបឋម។
ការវិភាគបន្ថែមបានបញ្ចូលការបែងចែកប្រភេទដើមឈើទៅជាដើមឈើ AM និង ECM ។ ភាពខុសគ្នាទាំងនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើសមត្ថភាពស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមផ្សេងៗគ្នានៃផ្សិត AM និង ECM ។ អ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា ជីវម៉ាសរបស់រុក្ខជាតិ និងស្តុកកាបូនក្នុងដី បង្ហាញពីការកើនឡើងកាន់តែច្រើន នៅក្រោមការកើនឡើងនៃឧស្ម័នកាបូនិក បើធៀបទៅនឹងការបំប្លែងអាសូត និងការឡើងកំដៅ។ លើសពីនេះទៀត ស្តុកកាបូនក្នុងដីត្រូវបានគេរកឃើញថាពឹងផ្អែកលើសមាគម mycorrhizal ការថយចុះនៅក្នុងព្រៃឈើដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រភេទដើមឈើ AM និងការកើនឡើងនៅក្នុងព្រៃឈើដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រភេទដើមឈើ ECM ក្រោមការទម្លាក់អាសូត និងការឡើងកំដៅ។
ការរកឃើញនេះបង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់នៃសមាគម mycorrhizal នៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃឈើ ជាពិសេសក្នុងការគ្រប់គ្រងស្តុកកាបូនក្នុងដី ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរជាសកល។ លើសពីនេះទៅទៀត ពួកគេគូសបញ្ជាក់អំពីសារៈសំខាន់នៃការពិចារណាប្រភេទសត្វ mycorrhizal នៅក្នុងគំរូកាបូនព្រៃឈើជាសាកល ដោយផ្តល់នូវការយល់ដឹងដ៏មានតម្លៃចំពោះយុទ្ធសាស្ត្របែងចែកកាបូនពីរុក្ខជាតិ-ដី ដើម្បីប្រឈមមុខនឹងការផ្លាស់ប្តូរបរិស្ថាន។
សំនួរចំលើយ (FAQ)
1. តើផ្សិត mycorrhizal ជាអ្វី?
ផ្សិត Mycorrhizal គឺជាផ្សិត symbiotic ដែលបង្កើតទំនាក់ទំនងដែលមានអត្ថប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមកជាមួយឫសរុក្ខជាតិ។ ពួកវាបង្កើនការស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមនៅក្នុងរុក្ខជាតិ និងរួមចំណែកដល់សុខភាពប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទាំងមូល។
2. តើអ្វីជាភាពខុសគ្នារវាងផ្សិត arbuscular mycorrhizal (AM) និង ectomycorrhizal (ECM)?
ផ្សិត AM ជ្រាបចូលទៅក្នុងឫសនៃប្រភេទរុក្ខជាតិភាគច្រើន បង្កើតជា arbuscules ដែលសម្របសម្រួលការផ្លាស់ប្តូរសារធាតុចិញ្ចឹម។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ផ្សិត ECM បង្កើតជាស្រទាប់ជុំវិញឫសរុក្ខជាតិ ដែលជំរុញការស្រូបយកសារធាតុចិញ្ចឹមនៅក្នុងប្រភេទដើមឈើមួយចំនួន។
3. តើសមាគម mycorrhizal ប៉ះពាល់ដល់ការប្រមូលផ្តុំកាបូននៅក្នុងព្រៃឈើយ៉ាងដូចម្តេច?
ប្រភេទនៃសមាគម mycorrhizal មានឥទ្ធិពលលើការលូតលាស់របស់រុក្ខជាតិ ការទទួលបានសារធាតុចិញ្ចឹម និងការផ្ទុកកាបូនក្នុងដី។ សមាគមជំងឺ mycorrhizal ផ្សេងគ្នាអាចនាំឱ្យមានការឆ្លើយតបខុសគ្នាចំពោះកត្តាជំរុញការផ្លាស់ប្តូរសកល ដែលប៉ះពាល់ដល់ការចែកចាយកាបូនក្នុងចំណោមដើមឈើនៅក្នុងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃឈើ។
4. ហេតុអ្វីបានជាស្តុកកាបូនដីមានសារៈសំខាន់?
ការស្តុកទុកកាបូនរបស់ដីដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុដោយការចាប់យកកាបូនឌីអុកស៊ីតពីបរិយាកាស។ ការយល់ដឹងអំពីកត្តាដែលជះឥទ្ធិពលលើការស្តុកទុកកាបូនរបស់ដី គឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ការបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តដ៏មានប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងកាបូន។